KARDELENLERİN GELENEKSEL TIPTA KULLANIMI

Doğu Avrupa’da geleneksel tıpta doğadan toplanan kardelenlerin ekstraktlarının özellikle bağ dokusu kaynaklı ağrılarının hafifletilmesi ağrıyan bölgeye sürülerek ovulduğu bilinmektedir. Eski çağlardan beri kardelen ekstraktları ağız yoluyla (sıvı veya katı) alınarak hastalarda sinir-kas anormalliklerinin, çocuk felci sonrası ortaya çocuklarda ortaya çıkan kısmi felç ve Miyastenia gravis gibi hastalıkların tedavisi için kullanıldıkları bilinmektedir. Bir Rus farmologun anlattıklarına göre; Kafkas dağlarının eteklerinde Gürcistan bölgesinde yaşayan bir köylü kadının çocukları çocuk felci geçirmişler ve çocuklarda kısmi felçler meydana gelmiştir. Anne, Kafkaslarda yaygın bir kardelen türü olan Galanthus woroncwii türünün (muhtemel) soğanlarını kaynatarak solusyonların çocuklara bir süre içirdiğini, buna bağlı olarak çocuklarda felcin tamamen iyileştiğinden bahsetmektedir. Bunun muhtemelen kardelen soğanında bulunan aktif bileşen galantaminin iyileştirici sonucu gerçekleştiği daha sonra yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya çıkarılmıştır.

Eczacının tespitine yönelik kardelenlerin aktif bileşenleri ile ilgili çalışmalar yapılmaya başlanmış ve 1950’li yıllarda bir Rus farmolog olan Mashkovsky Galanthus woroncwii türünden aktif madde galantamini izole etmeyi başarmıştır. Kafkas Dağları'ndaki (Güney Rusya) bu gözlemsel çalışmalara dayanılarak son yıllarda Galanthus türlerinden çok sayıda nöronlar üzerinde etkili olan alkaloid türevi bileşen izole edilmiştir. Bu bileşenlerden biri olan galantamin günümüzde Alzheimer ve demans gibi nörolojik dejenerasyon sonucu oluşan hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.

Prof. Dr. Haydar ÖZTAŞ

Prof. Dr. Fulya ÖZTAŞ