NEVRUZU BEKLEYEN KADINLAR

Esentepe’nin Lemos olduğu yıllarda

Ve sonra

Köyün yeni adına alışmaya çalıştığı zamanlarda

Kısaca geçmişte

Fakat daha dün gibi hatıralarda

Kadınlar nevruzu beklerdi aylarca

Kadınlar, Lemos’un kadınları

Yüzleri çizgili, elleri nasırlı

Ve sırtlarında dağ gibi andız dalları

Ne okul görmüş

Ne mektup yazar

Ne bilir gelen mektubu okumayı

Ve işte o kadınlar

Parmakla hesap yapar

Nevruzu beklerdi

Uzun kış aylarında

Navruz ve hatta sultan navruz derlerdi onlar

Asya halklarının bu kadim bayramına

Ve aynı adı vermişlerdi

Dağlarında baharı muştulayan

Mor renkli, güzelim süsen çiçeğine

Sanki Türkçeleştirmek adına Farsça nevruzu

 Uyarlamışlardı Türkçe’nin diyarına

Ne de olsa aitti onlar Karamanoğlu’nun toprağına

Belki kim bilir

Mehmet Bey’in boyuna, soyuna

Ve işte o kadınlar

Sultan navruzu beklerdi

Uzun kış aylarında

Sabırla, inadına

Sultan navruzu beklerdi Lemos’un kadınları

Onlar, “koca, er, bizim adam, bizim herif” derlerdi

Kendileri gibi yüzleri çizgili, elleri çatlak ve nasırlı eşlerine

Çünkü öyle görmüş ve öğrenmişlerdi analarından

Onlar baharı, yani sultan navruzu beklerdi

Ve kocalarını beklerdi uzaktan

Onlar, ahırda öküzü ve davarı yemler

Ve çocukları dişinden tırnağından artırıp besler

Günü güne, hasreti çileye ekler

Onlar sultan navruzu beklerdi

Kışlar uzun, sert ve çetin

Ve kadınlar Eyüp peygamber kadar sabırlı, metin

Ve omuzlarındaki yük öylesine ağır

Belki Koçaş ve Yunt Dağı kadar

Ve işte navruz, yani bahar

Öyle ya da böyle gelene kadar

Onlara emanet beş çocuk

Üç-beş öküz ve belki on kadar davar

Hepsi, her gün

Sadece onların eline bakar

Ve kadınlar, dört işlemi bilmeyen kadınlar

Parmak hesabıyla her akşam

Navruza kaç gün kaldı, sayar da sayar

İşte o navruzu bekleyen Esentepe’li kadınlar

Hep bir gözü sandıktaki unda

Bir gözü ahırdaki odunda ve samanda

Bir gözü akmasından korktuğu damda, pardı tavanda

Belki bazen

Hayal kurup kısa aralarda

Düşleyip daha iyi günleri Mart’ta, Nisanda

Ve hatta Mayıs’ta, hıdırellez

Yemliklerin çıktığı, dukkukların öttüğü bir zamanda

Bulurdu kendini Kaf Dağı’nın ardında

Zemheride başlarlardı saymaya

Ve uzundu Zemheri tam kırk gün

Fakat umuda ihtiyacı vardı kadınların

“Bir kalbur yaz girer” derlerdi Saya’da

Yani Zemheri’nin yirmi yedinci gününde

Navruza daha altmış günden fazla bir zamanda

Ve sonra hamsin, adı üstünde “elli” gün

Fakat bölünürdü hamsin kendi içinde

İlk on sekizi ayrı, sonra cemreler bir, iki, üç

Hava, su, toprak

Uyanmaya başladı sessizce

Dağda ot, dal ve yaprak

Ve yaklaştık işte navruza bak

Sonra dokuz gün Mart

Bitti kadınların bin yıllık kış takvimi

Geldi işte günlerin sultanı navruz

Bahara çıktıysa evde bebeler, yaşlılar

Ve ahırda öküz, davar

Ölmek yok artık bir sonraki kışa kadar

Ve işte bunun için

Navruzu beklerdi Lemoslu kadınlar

O kadınlar ki bizim ebelerimiz, analarımız

Yani geçmişe uzanan bağlarımız

Ne zaman düşseler aklımıza

Dolar gözlerimiz

 Ve erir yürekte yağlarımız

İşte o kadınlar, navruzu beklerdi

 Uzun kış aylarında

Fakir erkeklerin fakir eşleriydi onlar

Yani Lemoslu kadınlar

Herkes gurbete muhtaçtı köyde

Gider gelmezdi aylarca

Kimi olsa da biraz daha hallice

En zengininin belki vardı beş-on dönüm fazla tarlası

Ya da üç-beş öküzü, biraz davarı

Yine de bazıları

Fukara köyün daha fukarası

Köydeki deyimle daha şaşkını

Ve işte benim anam

Köyün bir şaşkıncası

Sayardı navruza kalan günleri

Kış boyu, açıkçası

Bazen haberler duyulurdu kulaktan kulağa

Bir, üç ya da beş kişinin donduğuna dair

Gazipaşa,  Alanya taraflarından gelip

Torosları aşmaya çalışanlar

Ya da Taşkent üzerinden

Bu köylere ulaşmaya can atanlar

Ve Yellibel’de tipiye tutulanlar

Kim bilir kimlerin babaları

Hangi köyde hangi kadınların kocaları

Büyükler konuşur çocuklar dinlerdi

Ve dediklerine göre

Ölmeden kurtulanları

Buğdaya veya ahırda gübreye gömerlerdi

Ve bazen

Destan denen uzun şiirler ve kağıtlar dolaşırdı

Bir yas ve ağıt niyetine

Ağlardı herkes

Donarak ölenlere

Köydeki deyimiyle “buyan”ların acıklı hikayelerine

Okuyan ya da dinleyenler

Donanları benzetirdi kendilerine

Ve onlar ulaşmayı dilerdi sağ salim navruza

Güzel bahar günlerine

Ara sıra mektup gelirdi gurbetten
Çocuklara okutulurdu mektuplar
Eşlerden gelen mektuplar
Hiçbir işaret vermezdi aşka ve sevdaya dair
Sanki çocukların okuyacağını bildiklerinden
Ve özleseler de eşlerini taa derinden
Söylemezlerdi selam etmenin ötesinde bir şeylerden
Nasırlı parmaklarıyla navruzu hesaplayan kadınlar

Benzer şekilde cevap yazdırırlardı kocalarına

Hiç dokunmadan suya sabuna

Ve hiç dokunmadan yüreğinin sazına

Nasıl anlatırlardı her şeyi

Hala bir muammadır bana

Ve işte o kadınlar

Navruzu beklerlerdi

Her kış

Farketmeden yüzlerinde oluşan yeni bir çizgiyi

Navruzda gelmezdi kocaları

Fakat, hele bir navruz gelsin

Eli kulağında olurdu gelmeleri

Ve Tanrı’dan başka

Kimse bilmezdi içinden geçenleri

Ve işte Lemos’un kadınları

Saçaklarda titreyen serçelerle beraber

Sayardı navruza kalan günleri

  Ve işte ben

Her navruz gelişinde

Sizi düşünür, sizi hatırlarım

Navruzu bekleyen Esentepe kadınları

Prof. Dr. Hacı KURT