Karadut veya dut ile ilgili deyimler ve
atasözleri de dilimizde canlılığını korur.
Karadut veya Dut İle
İlgili Deyimler:
“Dut gibi: (argo) Çok
sarhoş (kimse).
Dut gibi olmak: (argo) 1.Çok
sarhoş olmak 2. Utanmak, bozum olmak, mahcup olmak.
Dut yemiş bülbüle dönmek: Önce çok konuşurken sesi çıkmaz olmak,
konuşkanlığını yitirmek.”[1]
Karadut veya Dut İle
İlgili Atasözleri:
“Karadut yaprağı açtı,
soyun; döktü giyin (Kara dut yaprak açtı yaz, döktü kıştır.): Karadut ağacı yapraklanınca
soğuklar biter, karadut ağacı yaprağını döktüğü zaman soğuklar başlar; ona göre
giyinmek lazımdır. Diğer dutlar daha erken yaprak açar ve dökerler.”[2]
“Dut kurusu ile yâr
sevilmez: Ancak büyük özverilerle elde edilebilecek güzel bir şey,
özveride bulunulmadan ele geçirilemez.”[3]
“Büyük
ve değerli şeylere kavuşmak, onları elde edebilmek için büyük özveri ve güçlü
olmamız gerekir. Aksi takdirde büyük hedeflere fazla emek harcamadan
ulaşamayız. Ucuz ve yararsız şeyler feda ederek değerli bir şey elde edemeyiz.”[4]
“Sabırla koruk helva
olur, dut yaprağı atlas olur:
Sabır, her gelen olumsuzluğu kabullenmek değil, aksine bir işin başarılması
için gerekli mücadelenin verilmesi esnasında karşılaşılan güçlüklere göğüs
germek, azim ve kararlılıkla mücadeleye devam etmek demektir. Nasıl ki, ham
üzüm olan koruk bakılırsa zamanla üzüm olur, üzümden pekmez, pekmezden helva
yapılır. Yine de atlas elde etmek isteyen kişi sabırla çalışacak; ipek böceği
dut yaprağını yiyecek büyüyüp ipek salgılayacak, ipek kozaları ip haline
sabırla getirilecek ve yine sabırla atlas dokunacak.”[5]
“Koz gölgesi kız
gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi: Ağaçların gölgeleri bile doğal
özelliklerini yansıtır. Koz, yani ceviz ağacının altında insan, herkesin
peşinde koştuğu bir kızın yanındaymışçasına mutluluk duyar.
Söğüt
gölgesi, boylu boslu bir yiğidin güvenini kazanır.
Dut
gölgesi ise altına meyvelerini döktüğü için gölgesi çıkarcıların üşüştüğü bir
yerdir. (TDK)”[6]
şeklinde yorumlanır.
"Karaduttan
düşen kara eşek, ak duttan düşen ak eşek olurmuş."[7]
Durmuş Ali ÖZBEK
[1] https://www.lafsozluk.com/2012/10/dut-ile-ilgili-atasozu-deyimler-ve.html
[2] https://www.lafsozluk.com/2012/10/dut-ile-ilgili-atasozu-deyimler-ve.html
[3] Aksoy, Ömer Asım (1995). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler
Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. ISBN 975-10-0128-5.
[4] https://www.atasozlerianlamlari.com/Harf/D-05/Atasozu/dut-kurusu-ile-y-r-sevilmez/
[5] https://www.atasozlerianlamlari.com/Harf/S-20/Atasozu/sabirla-koruk-helva-dut-yagragi-atlas-olur/
[6] Türk
Dil Kurumu
[7]http://blog.milliyet.com.tr/dut-agacindan-dusen---/Blog/?BlogNo=52999 İbrahim Pekbay
Hiç yorum yok:
Yorum Kuralları
Yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret, küfür, aşağılayıcı, küçük düşürücü, pornografik,
ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici,
yorumların her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluğu yorumcuya aittir.
İsimsiz yazılan yorumlar bir saat içinde sistem tarafından otomatik olarak silinir.