TAŞELİ’NDE ARDIÇ OLMAK -I

 

Yarı göçebe gelenek içinde yaylada sığır otlattığımız dönemlerde ardıç ağacının dallarından akşamları barındığımız obanın (sayvant) ocağında yakar onun ışığında yemeklerimizi yer, yayla çaylarından demlediğimiz çaylarımızı yudumlardık.

Yanmış ardıç dallardan ve yapraklarından çıkan koku bizleri mest ederdi.

“Ardıç pürü hoş kokar,

Kokusu ciğer yakar,

Al yazmalı sevgilim,

Çok güzel yakım yakar.”[1]

Ardıcın en sevmediğimiz yanı ise; bir tane ardıç pürü (yaprağı) ekmek dürümü içine kazara karışır ve lokmanı çiğnemeye devam edersen azap veren bir tatla karşılaşırsın. Ardıç yaprağının ağzında bıraktığı tarifsiz kokulu lokmanı asla yutamazsın.

Ardıç pürünün yanarken çıkardığı koku ile obanın içi sanki tütsülenirdi. Onun için olmalı ki, obanın içinde haşere ve böceklerle karşılaşmazdık.

Ulu Ardıç

Yaşadığım yörede ulu ağaçların kesilmesinin uğursuzluk getireceği inancının 1960, 70’li yılların sonrasına kadar halk inanışları arasında var olduğunu duyardık.

Yöresel şairlerden Bekir Sazak’da bir manisinde “Ardıçtır ağacın ulusu,” derken geçmişten gelen o ‘ululuk’ inancının bir dışa vurumu durumunu mu sergiler acaba?

Bekir Sazak beye bu durumu sorduğumda ve şu cevabı aldım:

“Ardıç ağacının ululuğu kurak topraklarda asırlarca varlığını sürdürüp dayanıklı, uzun ömürlü ve büyük olmasıdır. Mesela çam, çınar, sakız, pelit ağacı gibi. Ermenek’te var “Ulu Pelit” diye bir pelit ağacı, yine Ermenek köylerinin birinde de “Ulu Ardıç” diye duymuştum.

Ardıç çok sağlam ve kolay kolay çürümeyen tahtası desenli, kokusunu kaybetmeyen mobilyası çok değerli bir ağaçtır. Rahmetli dedem ardıç tahtasını mezarda cenazelerin üstüne kapatırdı. Mezarın başına da ardıç tahtası dikerdi. Yıllarca çürümeyen dayanıklı bir ağaçtır.

Genelde eski evlerin direk ve pardısı ardıçtır. Eskiden Ermenek’te,  yaylalarda, Damlaçalında, Yellibelde, Ambarboğazı’nda Dekeçatı’nda çokmuş. Kesip Katırlara yükleyip getirirlermiş. Genelde çeyiz sandığının çoğu da ardıç ağacındandır.”[2]

Araştırma- Derleme

Durmuş Ali ÖZBEK

SONRAKİ BÖLÜM>>>

---

[1] Yazar, Şair Mükremin Kızılca

[2] Bekir sazak röportajından alıntıdır.