ÂLÂ KÖPRÜ (GÖRMEL KÖPRÜSÜ) EFSANESİ

 

Âlâ Köprü (Görmel Köprüsü), Ermenek Barajının tamamlanıp 2012 yılında sular altında kalmasıyla artık bir efsane olarak hatıralarda kaldı.  2000’li yıllardan sonra doğan nesil ancak değişik görsel nesnelerde böyle bir köprünün geçmişte var olduğunu öğrenecekler.

Köprü Hakkında Bilgiler

Kitabesine göre Karman Bey’i Halil Bey zamanında 1305(-+)1306 yılında yaptırılmıştır. Köprünün güney yamacındaki küçük kemeri ile kuzeyde ve esas olan büyük kemeri arasındaki orta ayağının batıya bakan yüzündeki kitabesinde;

“Sultanı azam, emniyetle geçilmek üzere bu köprünün yapılmasını emretti. O sultanı azam ki âlemde Allah’ın gölgesidir. Dünya ve din üzerine feth babasıdır. Bu kimdir derseniz, Karamanoğulları’ndan Mahmut Bey oğlu Halil Bey’dir. Âlemi İslâm’da daim kılınsın. Sene: H.706 M. 1305, mimari Aciz Kul Yusuf oğlu Süleyman” denilmektedir.

Âlâ Köprü (Görmel Köprüsü), Karamanoğulları döneminin köprücülük sanatında en önemli anıtıdır. Kesme taştan at nalı şeklinde biri büyük, öbürü küçük olmak üzere iki kemerden meydana getirilmiştir. Köprünün boyu 21 m. eni 6 m. yüksekliği su seviyesinden 28 m. kadardır.

Köprü ayakları ve benzeri yerler kayalıklara kireç, süt, yumurta akı, kıtık (harç içine katılan karıştırılan yün ve kıl lifleri) karışımı bir harçla, son derece üstün bir ustalıkla kaynatırcasına oturtulmuştur. Kayalar kırıldığı halde harç sökülmemektedir.

Köprünün yaşayan adlarından birisi (Alaköprü) öbürü ( Görmel Köprüsü ) dür. “ “Âla” kelimesinin Arapça “yüce” ve “çok yüksek, büyük” anlamında (Âla) kelimesinden gelmiş olduğunu ileri sürenler vardır.”

ÂLÂ KÖPRÜ (GÖRMEL KÖPRÜSÜ) EFSANESİ

“Görmel Köprüsü’’ nün üzerine şöyle bir hikâye anlatılmaktadır: “[1]

Gezende köprüsünü yapıyorlarmış. Çırak; gündüzleri Gezende köprüsünde, ustanın yanında çalışan, akşam oldu mu, ortadan kaybolurmuş. Bir gün böyle, beş gün böyle, epey bir zaman geçmiş.

Ustası; “Sen böyle gündüzleri burada çalışıyorsun; geceleri nereye gidiyorsun, söyle bakalım?” demiş. O gün de Gezende köprüsü bitmiş. Usta; köprüyü bitirdi ya, sevicinden yerinde duramıyor, elleri ardında ha bire köprünün üstünde geziyor. “Öğmeli değil gezmeli! Öğmeli değil gezmeli.” diyormuş.

O zaman çırağı demiş ki : “ Bu köprüden yukarda bir köprü de ben yaptım; dün bitti. Ama ‘’ Gezmeli değil görmeli” demiş.

Ustası;"Öyleyse bir görelim, bakalım nasılmış yaptığın köprü.’’ demiş. Görmel Köprüsünün başına gelmişler.

Ustası, köprünün bir o tarafına bakar, bir bu tarafına bakarken çırağını yanına çağırmış. “Bak, şu ortadaki taşı görüyorsun ya, soldaki biraz dışarı çıkmış. Ona iki çekiç at.” demiş.

Çırağı belinden urganla ipe bağlamışlar. Ustanın gösterdiği çıkık taşın olduğu yere çekiç elinde sarkıtmışlar. Çırak, çekiçle “vurdum, vuracaktım” derken usta yukarıdan ipi bırakıvermiş. Bırakıverince, çırak “ cum” diye Göksu’ya karışmış gitmiş.

Usta, oradan Hocantı değirmenine varmış. Birde bakmış; orada oturanlar arasında suya attığı çırak da var.

Ustanın eli ayağı dolaşmış, ne yapacağını şaşırmış. O zaman çırağının ayağına kapanmış, af dilemiş. İkisi de haklarını helalleşmişler. Durup dururken, çırak ortadan kayboluvermiş. O zaman anlamışlar: “Çırak” diye Gezende köprüsünde yıllarca çalışan adam, insan değilmiş, meğer Hızır’mış!”[2]

Yayına Hazırlayan: Durmuş Ali ÖZBEK

---

[1] http://kazancikasabasi.sitemynet.com/gormelikoprusu.htm

[2] http://kazancikasabasi.sitemynet.com/gormelikoprusu.htm 

Foto:Köprü Resmi: https://yedikita.com.tr/700-yillik-kopru-sular-altinda/iktibas edilmiştir.

Kitabe resmi kaynak bulunamamıştır.